Ιωνική Επανάσταση

Η Ιωνική Επανάσταση, καθώς και οι σχετικές εξεγέρσεις στην Αιολίδα, στη Δωρίδα, στην Κύπρο και στην Καρία, ήταν στρατιωτικές εξεγέρσεις των περιοχών της Μικράς Ασίας κατά της περσικής κυριαρχίας, η οποία διήρκησε από το 499 π.Χ μέχρι το 493 π.Χ.

Στο επίκεντρο της επανάστασης ήταν η δυσαρέσκεια των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας κατά των τυράννων, τους οποίους διόριζαν οι Πέρσες ως κυβερνήτες των πόλεων, και οι επιμέρους δραστηριότητες των δύο Μιλήσιων τυράννων, Ιστιαίου και Αρισταγόρα.
Οι πόλεις της Ιωνίας είχαν κατακτηθεί από τους Πέρσες το 540 π.Χ, και από τότε κυβερνήτες των πόλεων ήταν τοπικοί τύραννοι, διορισμένοι από τους Πέρσες σατράπες στις Σάρδεις.
Το 499 π.Χ ο τότε τύραννος της Μιλήτου, Αρισταγόρας, μαζί με τον Πέρση σατράπη Αρταφέρνη, προσπάθησε να καταλάβει τη Νάξο, για να ενισχύσει τη θέση του.
Η αποστολή απέτυχε, και επειδή δεν ήθελε να χάσει τη θέση του, ο Αρισταγόρας προτίμησε να πείσει τους Ίωνες να επαναστατήσουν κατά του Πέρση βασιλιά, Δαρείου του Μεγάλου.

Το 498 π.Χ, με την υποστήριξη των Αθηναίων και των Ερετριών, οι Ίωνες βάδισαν προς τις Σάρδεις και κατέλαβαν την πόλη.
Ωστόσο, στον δρόμο της επιστροφής, ηττήθηκαν από τους Πέρσες στη μάχη της Εφέσου.
Αυτή η εκστρατεία ήταν η μόνη επιθετική ενέργεια από τη πλευρά των Ίωνων, οι οποίοι στη συνέχεια πέρασαν στην άμυνα.
Οι Πέρσες απάντησαν το 497 π.Χ με τρεις επιθέσεις, με στόχο την ανακατάληψη των επαναστατημένων περιοχών, αλλά η εξάπλωση της εξέγερσης στην Καρία ανάγκασε τους Πέρσες να στείλουν μεγαλύτερο στρατό εκεί, υπό την ηγεσία του Δαυρίση.
Αν και αρχικά η εκστρατεία στη Καρία είχε επιτυχία, ο στρατός αυτός εκμηδενίστηκε λόγω ενέδρας κατά τη διάρκεια της μάχης του Πήδασου.
Αυτό οδήγησε σε αδιέξοδο για το υπόλοιπο του 496 π.Χ. και 495 π.Χ.

Το 494 π.Χ., περσικός στρατός και στόλος ανασυντάσσονται, με σκοπό την κατάπνιξη της επανάστασης στη Μίλητο.
Ο ιωνικός στόλος προσπάθησε να υπερασπιστεί την πόλη από τη θάλασσα, αλλά νικήθηκε στη ναυμαχία της Λάδης, μετά την αποστασία των Σαμίων.
Η Μίλητος πολιορκήθηκε, καταλήφθηκε, και ο πληθυσμός της υποδουλώθηκε. Με αυτή τη διπλή ήττα, η επανάσταση έληξε, και οι Κάρες παραδόθηκαν στους Πέρσες.
Από το 493 π.Χ., οι Πέρσες άρχισαν τη διαδικασία ειρήνευσης στην Ιωνία, με αποτέλεσμα να υπογράψουν δίκαια, όπως χαρακτηρίστηκε, ειρήνη με τους Ίωνες.

Η Ιωνική Επανάσταση ήταν η πρώτη μεγάλη σύγκρουση μεταξύ Ελλήνων και Περσών, και αντιπροσωπεύει την πρώτη φάση των Ελληνο-Περσικών Πολέμων.
Αν και η Μικρά Ασία υποτάχθηκε στους Πέρσες, ο Δαρείος αποφάσισε να τιμωρήσει την Αθήνα και την Ερέτρια, οι οποίες υποστήριξαν την επανάσταση.
Επιπλέον, βλέποντας ότι οι πόλεις-κράτη της Ελλάδας ήταν απειλή για την αυτοκρατορία του, αποφάσισε να καταλάβει ολόκληρη την Ελλάδα.
Το 492 π.Χ, η πρώτη περσική εισβολή στην Ελλάδα, η επόμενη φάση των Ελληνο-Περσικών Πολέμων, θα αρχίσει ως άμεση συνέπεια της Ιωνικής Επανάστασης.