Πολυκράτης (574-515 Π.Χ.)

Δεν είναι γνωστό ποια χρονολογία ακριβώς πήρε την εξουσία.
Εκμεταλλεύτηκε μια γιορτή της Ήρας όταν όλοι βρίσκονταν έξω από την πόλη και ανέτρεψε το καθεστώς μαζί με τους αδερφούς του, που από τον Ηρόδοτο αναφέρονται ως Παντάγνωτος και Συλοσών.
Μοίρασαν το νησί σε τρία μέρη και ο καθένας διοικούσε από ένα, όμως ο Πολυκράτης σκότωσε τον Παντάγνωτο και εξόρισε τον Συλοσώντα.

Ακολουθώντας τη συνηθισμένη τακτική των τυράννων ο Πολυκράτης προσπάθησε πρώτα απ' όλα να εδραιώσει την εξουσία του.
Σκότωσε ή εξόρισε όσο μπορούσε περισσότερους γεωμόρους, δηλαδή μεγαλογαιοκτήμονες, οι οποίοι επιθυμούσαν να εγκαταστήσουν στη Σάμο ολιγαρχικό πολίτευμα.
Ο Πολυκράτης έφτιαξε ένα στόλο από εκατό πλοία και χίλιους τοξότες και λεηλατούσε τα νησιά του Αιγαίου, όπως για παράδειγμα τη Ρήνεια της Δήλου, την οποία αφιέρωσε στο Δήλιο Απόλλωνα.
Κατάφερε επίσης να νικήσει το συνασπισμένο στόλο της Μιλήτου και της Λέσβου.

Ο Πολυκράτης δολοφονήθηκε το 522 π.Χ. πέφτοντας στην παγίδα του σατράπη των Σάρδεων, Οροίτη.
Αυτός μισούσε τον Πολυκράτη είτε γιατί είχε αποτύχει να κατακτήσει τη Σάμο είτε γιατί ο Πολυκράτης είχε περιφρονήσει έναν Πέρση πρέσβυ.
Γνωρίζοντας την απληστία του Πολυκράτη, του διαμήνυσε ότι η περιουσία του κινδύνευε από τον βασιλιά της Περσίας και τον κάλεσε για να τον βοηθήσει υποτίθεται στη φυγάδευση του θησαυρού του, υποσχόμενος στον Πολυκράτη τη μισή.
Ο Πολυκράτης, παρά τις συμβουλές των φίλων του καθώς και την προφητεία της κόρης του (ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι το κορίτσι είχε δει ένα άσχημο όνειρο που σήμαινε ότι ο πατέρας του θα πεθάνει), πήγε στις Σάρδεις.
Εκεί ο Οροίτης τον συνέλαβε και έβαλε να τον γδάρουν ζωντανό και έπειτα να τον σταυρώσουν.

Κατά τη διάρκεια της τυραννίας του, ο Πολυκράτης έκανε πολλά σπουδαία έργα στη Σάμο.
Έφερε από τα Μέγαρα τον υδραυλικό Ευπαλίνο, ο οποίος κατασκεύασε το «Ευπαλίνειο όρυγμα» που ύδρευε με ασφάλεια την πόλη σε περίπτωση πολιορκίας.
Περιτείχισε την ακρόπολη Αστυπάλαια, όπου έχτισε το πλούσιο ανάκτορο του.
Επί ημερών του ακόμη, ανεγέρθηκε το Ηραίον, ο μεγαλύτερος ελληνικός ναός που είχε δει ο Ηρόδοτος.
Στα ανάκτορά του έμειναν οι λυρικοί ποιητές Ανακρέων και Ίβυκος.